Հարցազրույցներ
«Փաստաթղթերը, որոնց հղում է անում Փաշինյանը, գաղտնի են. դրանց սահմանափակ թվով մարդիկ են տիրապետում»
09.07.2022
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ հունիսի 27-ի առցանց մամուլի ասուլիսում արցախյան հակամարտության կարգավորման մասին պնդումների հիմնավորվածության շուրջ «Առավոտը» զրուցել է ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր, 2017-2020թթ. Արցախի նախագահի խորհրդական Տիգրան Աբրահամյանի հետ։
– Պարոն Աբրահամյան, Նիկոլ Փաշինյանը պնդեց, թե Լաչինի միջանցքի լայնությունը չի նշվել բանակցային փաստաթղթերում։ Ընդ որում՝ ասաց, թե բանակցային նախորդ փաստաթղթերը կարելի է ուղղակի փնտրել ու գտնել համացանցում։ Իրականում փաստաթղթերի մակարդակում ի՞նչ է հայտնի Բերձորի միջանցքի լայնության մասին։
– Փաստաթղթերը, որոնց հղում է անում Նիկոլ Փաշինյանը, գաղտնի են, եւ դրանց սահմանափակ թվով մարդիկ են տիրապետում։ Բայց Բերձորի միջանցքի հետ կապված հարցը քննարկվել է ոչ միայն քաղաքական մակարդակներում՝ միջնորդների ներկայությամբ, այլեւ փորձագիտական հարթակներում, որոնց մասնակցել են մասնագետներ ՀՀ-ից եւ Ադրբեջանից։ Բացի այդ, ստեղծվել է իրավիճակ, երբ ներկայիս իշխանությունը հնարավորություն ունի փաստաթղթերից օգտվելու, մինչդեռ շատ դեպքերում հղումներ է անում ինչ-որ գաղտնիության մասին տարբեր կետերի, ասում՝ դե գիտեք, սարսափելի բաներ կան, չենք կարող հրապարակել։ Եթե սարսափելի բաներ կան, որոնք կապված են այս կամ այն մարդու պատասխանատվության հետ, ապա դա ենթադրում է նաեւ իրավական գործընթաց։ Եթե որեւէ մեկի հանդեպ իրավական գործընթաց չկա, ապա դրանց հղումներ անելն ու հանրությանը մոլորեցնելը բոլորովին այլ խնդիր է։ Համենայնդեպս, փորձագիտական քննարկումների մասնակիցները մշտապես նշել են, որ մինչեւ 30 կմ-անոց միջանցքը քննարկման առարկա է եղել տարբեր ժամանակներում։ 5 կմ-անոց հատվածի մասին ես երբեք չեմ լսել։ Նվազագույնը եղել է 10 կմ, բայց 10-30 կմ-ի մասին քննարկումներից անձամբ տեղյակ եմ։
– Փաշինյանը պնդեց, թե նախորդ իշխանության բանակցած «Մադրիդյան սկզբունքներով» նախատեսվելիք՝ Արցախի կարգավիճակի հանրաքվեն անորոշ տեղ, ժամկետ ու մասնակիցներ պետք է ունենար։ Նրա մեկնաբանությամբ՝ երբ նախորդ իշխանությունն արձանագրել է, որ Արցախի կարգավիճակը պիտի որոշվի ապագայում՝ կողմերի համաձայնությամբ (այդ հանրաքվեն համապատասխանելու էր միջազգային չափանիշներին-հեղ.), ապա այդպես ընդունել է, որ 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին Արցախում կայացած հանրաքվեն որոշիչ չէ։
– Շատ տարօրինակ թեմա է առաջ քաշում…Մի իրավիճակում կա Նիկոլ Փաշինյանի օրոք Հայաստան, որում հանրաքվեի եւ ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքը գոյություն չունի, եւ մեկ այլ՝ մինչեւ Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստան, որում ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքը եղել է բանակցային գործընթացի բաղկացուցիչ, ավելին՝ որպես աշխատանքային փաստաթուղթ այն ընդունվել է Ադրբեջանի կողմից։ Ինքնորոշման իրավունքի իրացման մեխանիզմների հետ կապված եղել են տարբեր քննարկումներ, բայց այն, որ Նիկոլ Փաշինյանը, որի օրոք ինքնորոշման իրավունքը գործընթացում այլեւս չկա, նրա իշխանությունն Արցախի ապագան տեսնում է Ադրբեջանի կազմում եւ դրա մասին հրապարակային ասում է. նման իշխանության հետ որեւէ քննարկում չկա այն բանի շուրջ, թե ինքնորոշման իրավունքի իրացումն ինչ մեխանիզմներով պետք է լինի, որովհետեւ մարդիկ, որոնք այդ սկզբունքը դուրս են մղել բանակցային գործընթացից, այսօր Արցախի հարցը բացառապես Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության շրջանակներում են քննարկումներ անում։ Նրանք որեւէ բարոյական-քաղաքական իրավունք չունեն այս թեմայով հարցադրումներ անել։